واژهها
تهدید یا تحدید؟ کدام درست است؟
۲۸ مهر, ۱۴۰۲    |  واژههادر سالهای اخیر شاهد موج جدیدی از ورود واژههای زبان عربی به فارسی هستیم که ماهیت آن با تبادل متعارف فرهنگی میان زبانها (چنانکه بین انگلیسی و فارسی یا عربی و انگلیسی روی میدهد) متفاوت است.
این موج جدید را غالباً کسانی ایجاد کردهاند که با واژههای روزمرهٔ فارسی و یا حتی واژههای عربی که پیشازاین جا افتاده بیگانهاند. مثلاً واژهٔ عربی صیانت معادل «مراقبت» است (مثلاً صيانة البشرة یعنی مراقبت از پوست). طبیعی است همهٔ ایرانیها واژهٔ مراقبت را میشناسند و میفهمند و لازم نیست واژهٔ عربی جایگزینی برای آن به کار ببریم (حتی حمایت هم که به همین معنا نزدیک است، در فارسی رایجتر است). اینکه صیانت به جای مراقبت به کار رود همانقدر عجیب است که به آب بگوییم واتر.
از این نسل واژهها اصطلاح دیگری هم هست که در گذشته شکل مصدری آن کمتر رواج داشت و اخیراً کاربرد آن بیشتر شده است: تحدید.
از آنجا که خوانندهٔ فارسی زبان با واژهٔ تهدید آشناست، زیاد پیش میآید که فکر کند تحدید همان تهدید است که به اشتباه با ح نوشته شده است. اما اینطور نیست. تحدید با محدود کردن از یک خانواده است و به تهدید و ترساندن ربطی ندارد.
پس «تحدید اینترنت» یا «تحدید آزادیهای فردی» اشتباه دیکتهای نیست و معنای آن هم با «تهدید اینترنت» و «تهدید آزادیهای فردی» فرق دارد.
اگر تفاوتهای واژهها برایتان جذاب است میتوانید مجموعه درسهای ظرافت های کلامی را در متمم بخوانید:
کلمات انگلیسی خاص | ویژهٔ نیازهای جدید | Situationship
۳۰ دی, ۱۴۰۱    |  واژههازبان موجودی زنده است که متناسب با بستر فرهنگی و نیازهای محیطی ما رشد میکند. در طول زمان، برخی واژهها کنار گذاشته میشوند و برخی دیگر، خلق میشوند؛ همگی با این هدف که زبان، بتواند به هدف اصلی خود، یعنی ارتباط سادهتر و شفافتر دست یابد. بررسی روند کمرنگ شدن کلمات و خلق کلمات جدید، روشی آموزنده برای درک تحولات یک جامعه است.
طی سالهای اخیر کلمهٔ Situationship در زبان انگلیسی رواج یافته است؛ از آن دسته کلمات انگلیسی خاص که از ترکیب Situation و Relationship ساخته شده و برای نویسندگان و خوانندگان چنددهه قبل، معنا ندارد. سرویس Ngram گوگل به ما میگوید که رشد استفاده از این کلمه صرفاً مربوط به دههٔ اخیر است:
ایوا ایلوز در کتاب پایان عشق (The End of Love) در شرح معنی کلمهٔ Situationship به این نکته اشاره میکند که
Situationship شکلی از رابطه است که از یک دوستی عادی فراتر رفته اما یک رابطهٔ متعهدانه هم نیست. رابطهای که سهم «امروز» در آن بیشتر از «آینده» است. در عین حال، آن را نمیتوان صرفاً به ارضای نیازهای ج.نسی هم محدود دانست.
چرا امروز این کلمه بیشتر از قبل به کار میآید و رواج یافته است؟ نمیتوان در این زمینه قطعی نظر داد. شاید چون چنین سطحی از رابطه، اگر در گذشته هم بوده، دورهای کوتاه و گذرا بوده. اما الان شکلی ماندگارتر و طولانیتر به خود گرفته است. شاید هم بتوان رواج گستردهٔ آن در دههٔ اخیر را به رواج شبکه های اجتماعی و ابزارهای ارتباطی نوین نسبت داد. هر چه هست، میدانیم که کلمات، داستان تحول دورانهای مختلف را در دل خود خیره میکنند. حتی اگر نتوانیم راز آنها را کامل بگشاییم و درک کنیم.
درسهایی از متمم که شاید به کار بیایند:
تکسترورت | آيا به واژهٔ Textrovert نیاز داریم؟
۳ اسفند, ۱۴۰۰    |  واژههاهمهٔ ما کسانی را میشناسیم که درونگرا (Introvert) یا برونگرا (Extrovert) هستند. اما با ظهور تکنولوژیهای جدید ارتباطی و نرمافزارهای پیامرسان، دستهٔ سومی هم پیدا شدهاند که به راحتی نمیتوان آنها را در یکی از دو گروه درونگرا و برونگرا گنجاند.
این دستهٔ سوم کسانی هستند که وقتی از طریق پیام و پیامک با آنها حرف میزنید، به سادگی حرف میزنند و رابطه میسازند. به همین علت کاملاً اجتماعی و برونگرا به نظر میرسند. اما وقتی از نزدیک با آنها رو به رو میشوید، میبینید معذب و خجالتی هستند و تعامل فیزیکی چندان به آنها انرژی نمیدهد.
چند سالی است که اصطلاح تکسترورت (Textrovert) برای این گروه رواج یافته است؛ کسانی که ترجیح اولشان نه دنیای درون و نه دنیای بیرون، بلکه دنیای گفتگوی متنی است.
آیا به چنین واژهای نیاز داریم؟ آیا واژه و اصطلاح دیگری نداشتهایم که این ویژگی را بیان کند؟
نمیتوان به صورت قطعی به این سوال پاسخ داد. اما میتوان گفت Textrovert هنوز آنقدر فراگیر نشده است. یا به این علت که مردم نیازی به چنین واژهای نداشتهاند و یا از این رو که نمیدانستهاند چنین اصطلاحی وجود دارد.
تکسترورت را معمولاً با کتابی به همین نام میشناسند که در سال ۲۰۱۷ منتشر شده است (+). اما بررسیهای ما نشان داد که این واژه حداقل از سال ۲۰۱۰ وجود داشته است (+).
وجود این شکل از ترجیحات ارتباطی و فراگیر شدن رابطههای دیجیتال به جای رابطههای فیزیکی، الگوهای رفتاری جدیدی را هم به وجود آورده که لازم است آنها را بشناسیم و درک کنیم. یکی از این الگوها Ghosting است. به این معنا که کسی با شما در فضای آنلاین دوست میشود و بعد ناگهان شما را در همه جا بلاک کرده یا آیدی خودش را حذف میکند و ناپدید میشود.
در این باره میتوانید در متمم بیشتر بخوانید:
گوستینگ (قطع ناگهانی رابطه عاطفی)
#خودشناسی #دوستی #روانشناسی #سواد دیجیتال #واژهها