سواد دیجیتال
شکاف دیجیتالی و آمار قطع اینترنت | کدام کشورها بیشتر از این ابزار استفاده می‌کنند؟
۹ اسفند, ۱۴۰۱ | تکنولوژی, سواد دیجیتال, شبکه های اجتماعیسایت AccessNow در قالب پروژه‌ای با عنوان KeepItOn هر ساله گزارشی از تعداد دفعات قطع اینترنت در کشورهای مختلف جهان ارائه میکند. در این گزارش، هم تعداد دفعات قطع کردن اینترنت و هم تعداد کشورها اعلام می‌شود (+).
از نظر «تعداد کشورها» می‌توان گفت دولت‌ها در سال ۲۰۲۲ بیشتر از هر زمان دیگری در چند سال اخیر از ابزار قطع اینترنت استفاده کرده‌اند (مجموعاً ۳۵ کشور به علت‌های مختلف و با انگیزه‌های متفاوت به سراغ این روش رفته‌اند).
اما از نظر «تعداد دفعات» ماجرا کمی فرق میکند و سال ۲۰۱۹ از نظر تعداد دفعاتی که اینترنت قطع شده، رکورددار است.
سردمدار قطع اینترنت در جهان، کشور هند است که معمولاً از این ابزار در ناآرامی‌های کشمیر استفاده میکند. هند آن‌قدر این کار را تکرار کرده که در گزارش‌ها – از جمله همین نمودار بالا – آمار را یک بار با هند و یک بار بدون هند منتشر می‌کنند.
بعد از هند، اوکراین در فهرست قرار دارد؛ با این توضیح که قطع اینترنت در اوکراین، طی یک سال اخیر همواره توسط روسیه انجام شده است. ایران، میانمار، بنگلادش، اردن، لیبی و سودان در رده‌های بعدی قرار دارند.
قطع اینترنت با هر توجیه و انگیزه‌ای که باشد، پیامد انکارناپذیری دارد و آن، گسترش شکاف دیجیتالی است. این شکاف به دو شکل ایجاد می‌شود:
- دولت‌ها به نزدیکان خود، و نیز گروه‌های مختلف صنفی، سطوح مختلفی از دسترسی اینترنت می‌دهند و اینترنت طبقاتی (رسمی یا غیررسمی) شکل می‌گیرد.
- ثروتمندان، با خرید نرم‌افزارهای عبور از محدودیت، به جهان آزاد متصل می‌شوند و مشکل خود را حل می‌کنند و عملاً گروهی که از نظر مالی ضعیف‌ترند، از دسترسی به امکانات دنیای دیجیتال محروم می‌شوند.
بنابراین اگر دولت‌ها کاهش شکاف دیجیتالی را به عنوان یکی از محورهای توسعه در نظر بگیرند، قطعاً نگاه متفاوتی به قطع اینترنت خواهند داشت.
مفهوم شکاف دیجیتالی را در یکی از درس‌های متمم توضیح داده‌ایم:
#تکنولوژی #سواد دیجیتال #شبکه های اجتماعی
واتس‌اپ با مرگ کاربرانش چگونه برخورد میکند؟
۲ دی, ۱۴۰۱ | تکنولوژی, سواد دیجیتالکمتر پیش می‌آید که هنگام ثبت‌نام در یک سرویس دیجیتال به این سوال فکر کنیم که: «پس از مرگم چه اتفاقی برای اکانت من خواهد افتاد؟» اما این سوال مهمی است که باید بیاموزیم آن را جدی بگیریم. بسیاری از پلتفرم‌های دیجیتال هم با این سوال روبه‌رو بوده و هستند.
به عنوان نمونه به واتس‌اپ که بسیاری از ما از آن برای ارتباط با دیگران استفاده می‌کنیم فکر کنید. آیا پیش آمده که از خودتان بپرسید پس از مرگ یک کاربر چه بلایی بر سر اکانت او خواهد آمد؟
واتس‌اپ در بخش سوالات متداول توضیح داده که اگر یک اکانت برای مدت ۱۲۰ روز کاملاً غیرفعال بماند (فوت کاربر یا قطع شدن اینترنت برای چهار ماه) آن اکانت را – با هدف حفظ امنیت و حریم شخصی کاربر – پاک خواهد کرد. البته این به آن معنا نیست که اطلاعات شما کاملاً از بین می‌رود. نسخهٔ پشتیبان پیام‌ها که روی موبایل ذخیره شده، هم‌چنان باقی می‌ماند و تا زمانی که شمارهٔ جدیدی روی همان گوشی برای واتس‌اپ تعریف نشود، برای کسی که به گوشی شما دسترسی داشته باشد، قابل بازیابی خواهد بود.
همین سوال را می‌توان در مورد بسیاری از سرویس‌ها و پلتفرم‌های دیجیتال پرسید؛ به ویژه سرویس‌هایی که اطلاعات شخصی قابل‌توجهی از ما را در اختیار دارند.
چنین بحثی، زیرمجموعهٔ موضوع گستردهٔ میراث دیجیتال محسوب می‌شود و به نظر می‌رسد که گستردگی آن چنان است که می‌تواند رشته‌ای تخصصی برای مطالعه و یادگیری و ارائهٔ خدمات به دیگران باشد.
ما در درس میراث دیجیتالی ما از سلسله درس‌های سواد دیجیتال متمم با جزئیات بیشتری به این بحث پرداخته‌ایم:
#تکنولوژی #سواد دیجیتال #شبکه های اجتماعی
سرنوشت Z-lib | بزرگترین سایت دانلود رایگان کتابهای خارجی
۶ آذر, ۱۴۰۱ | اقتصاد, تکنولوژی, سواد دیجیتالوزارت دادگستری آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد دو گردانندهٔ اصلی سایت Z-Lib دستگیر شده‌اند (+).
سایت Z-Lib که آن را با نام‌های دیگری مانند Z Library و Libgen هم می‌شناسند، از سال ۲۰۰۹ تا کنون، میلیون‌ها کتاب را به شکل غیرقانونی و رایگان برای دانلود در اختیار کاربران و بازدیدکنندگان قرار می‌داد و عنوان «بزرگترین کتابخانهٔ کتابهای الکترونیکی جهان» را برای خود برگزیده بود. این کتاب‌ها معمولاً در قالب‌های متنوع، از جمله PDF و Epub و mobi در دسترس بودند.
وزارت دادگستری اعلام کرده که بیش از ۲۰۰ دامین دیگر هم که به نوعی به Z-lib وابسته بودند و همگی در زمینه دانلود رایگان کتاب فعالیت می‌کردند، در اختیار پلیس فدرال آمریکا قرار گرفته و متوقف شده‌اند.
دو فرد دستگیر شده، پسر و دختری روسی از سن‌پترزبورگ هستند که البته در کشور آرژانتین و به درخواست دولت آمریکا دستگیر شده‌اند. آنتون ناپولسکی ۳۳ ساله و والریا ارماکوا ۲۷ ساله، دو نفری هستند که در بیانیهٔ وزارت دادگستری آمریکا به نام‌شان اشاره شده است.
البته وزارت دادگستری در پایان بیانیهٔ خود تأکید کرده که این دو نفر در عین بازداشت بودن، فعلاً تا زمان اثبات جرم «بی‌گناه» محسوب می‌شوند. اما با مرور گزارش سایت تورنت‌فریک که به بررسی خطاهای امنیتی این دو نفر پرداخته و توضیح داده که چه شد که دستگیر شدند، به نظر می‌رسد اثبات مجرم بودن این دو نفر دشوار نباشد (+).
با وجودی که این کار غیرقانونی حدود ۱۳ سال ادامه داشت، ناشران تا کنون نتوانسته بودند این شبکه را به شکل کامل متوقف کنند. اما طی ماه‌های اخیر، کاربران تیک‌تاک با هیجان دربارهٔ Z-lib حرف می‌زدند و در ویدئو‌ها نحوهٔ استفاده از آن را آموزش می‌دادند. در گزارش‌ها گفته شده ترند شدن هشتگ Z-lib (بیش از سه‌میلیون بار) انگیزهٔ اصلی ناشران برای پیگیری جدی این جرم بین‌المللی بوده است.
اکنون باید دید که آيا این دو نفر از بدو تأسیس با Z-lib (و سایت‌های نزدیک به آن مانند libgen و booksc) همراه بوده‌اند یا در طی مسیر به این تیم ملحق شده و هدایت آن را در دست گرفته‌اند.
اما به هر حال یک واقعیت، قطعی است: بزرگترین سایت دانلود کتاب جهان، حداقل دیگر به این اسم و با این ساختار، فعالیت نخواهد کرد.
#اقتصاد #سواد دیجیتال #تکنولوژی
مدارس | مانع آموزش یا عامل آموزش؟
۲۷ آبان, ۱۴۰۱ | تکنولوژی, سواد دیجیتال, نقل قولمارشال مک لوهان حدود نیم قرن پیش دربارهٔ نسل آینده که با تکنولوژی دیجیتال (به تعبیر او: الکتریکی) پیوند خورده چنین گفته است:
«آن‌قدر که دانش‌آموز در محیط بیرون مدرسه به دانش دسترسی دارد، در مدرسه دسترسی ندارد.
به همین علت کودک، مدرسه را وقفه‌ای در آموزش خود می‌بیند.»
به زبان ساده‌تر: کودک، جز در زمانی که در مدرسه است، در حال یادگیری است.
ما در متمم درسی را به معرفی مارشال مک لوهان اختصاص داده‌ایم. هم‌چنین گزیده‌ای از این مصاحبه را که در سال ۱۹۶۷ انجام شده، در قالب یک درس جداگانه منتشر کرده‌ایم:
#تکنولوژی #نقل قول #سواد دیجیتال
استفاده ابزاری از کپی رایت | چرا پلیس‌های آمریکایی موزیک گوش می‌دهند؟
۱۴ مرداد, ۱۴۰۱ | سواد دیجیتال, شبکه های اجتماعیدر ماه‌های اخیر اتفاق جالبی بارها تکرار شده و در رسانهها گزارش می‌شود.
در آمریکا وقتی مردم می‌خواهند از پلیس فیلم‌برداری کنند، پلیس با صدای بلند موزیک پخش میکند. موزیک‌ها از ترانه‌های معروف و شناخته‌شده انتخاب می‌شوند (+/+/+/+).
شاید حدس زدن علت این کار برایتان ساده نباشد: پلیس می‌داند که مردم این این ویدئو‌ها را ضبط می‌کنند تا بعداً در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و یوتیوب منتشر کنند. این رسانهها به شدت به کپی‌رایت موزیک حساس هستند و به علت موزیکی که در زمینهٔ این کلیپ‌ها وجود دارند، اجازهٔ پخش آن‌ها را نمی‌دهند.
این ایدهٔ پلیس، چالش جدیدی پیش روی مردم و پلتفرمها گذاشته و این سوال را مطرح کرده است که «پلتفرمها چگونه می‌توانند ضمن احترام به کپی‌رایت، به ابزاری برای سانسور تبدیل نشوند؟»
#سواد دیجیتال #شبکه های اجتماعی
تکسترورت | آيا به واژهٔ Textrovert نیاز داریم؟
۳ اسفند, ۱۴۰۰ | کلماتهمهٔ ما کسانی را می‌شناسیم که درونگرا (Introvert) یا برونگرا (Extrovert) هستند. اما با ظهور تکنولوژی‌های جدید ارتباطی و نرم‌افزارهای پیام‌رسان، دستهٔ سومی هم پیدا شده‌اند که به راحتی نمی‌توان آن‌ها را در یکی از دو گروه درونگرا و برونگرا گنجاند.
این دستهٔ سوم کسانی هستند که وقتی از طریق پیام و پیامک با آن‌ها حرف می‌زنید، به سادگی حرف می‌زنند و رابطه می‌سازند. به همین علت کاملاً اجتماعی و برونگرا به نظر می‌رسند. اما وقتی از نزدیک با آن‌ها رو به رو می‌شوید، می‌بینید معذب و خجالتی هستند و تعامل فیزیکی چندان به آن‌ها انرژی نمی‌دهد.
چند سالی است که اصطلاح تکسترورت (Textrovert) برای این گروه رواج یافته است؛ کسانی که ترجیح اول‌شان نه دنیای درون و نه دنیای بیرون، بلکه دنیای گفتگوی متنی است.
آیا به چنین واژه‌ای نیاز داریم؟ آیا واژه و اصطلاح دیگری نداشته‌ایم که این ویژگی را بیان کند؟
نمی‌توان به صورت قطعی به این سوال پاسخ داد. اما می‌توان گفت Textrovert هنوز آن‌قدر فراگیر نشده است. یا به این علت که مردم نیازی به چنین واژه‌ای نداشته‌اند و یا از این رو که نمی‌دانسته‌اند چنین اصطلاحی وجود دارد.
تکسترورت را معمولاً با کتابی به همین نام می‌شناسند که در سال ۲۰۱۷ منتشر شده است (+). اما بررسی‌های ما نشان داد که این واژه حداقل از سال ۲۰۱۰ وجود داشته است (+).
وجود این شکل از ترجیحات ارتباطی و فراگیر شدن رابطه‌های دیجیتال به جای رابطه‌های فیزیکی، الگوهای رفتاری جدیدی را هم به وجود آورده که لازم است آن‌ها را بشناسیم و درک کنیم. یکی از این الگوها Ghosting است. به این معنا که کسی با شما در فضای آنلاین دوست می‌شود و بعد ناگهان شما را در همه جا بلاک کرده یا آی‌دی خودش را حذف میکند و ناپدید می‌شود.
در این باره می‌توانید در متمم بیشتر بخوانید:
گوستینگ (قطع ناگهانی رابطه عاطفی)
#خودشناسی #دوستی #روانشناسی #سواد دیجیتال #واژه‌ها
حذف سریال پهلوانان از IMDb | در دعوای دو نفر سهم نفر سوم همیشه مشت نیست!
۱۴ بهمن, ۱۴۰۰ | تفکر نقاد, سواد دیجیتالاستفاده جمعی از ایرانیان از تکنیک «یورش به جای کوشش» بار دیگر خبرساز شده است. این بار با هجوم بخشی از کاربران ایرانی به IMDb سریال پهلوانان با امتیاز ۱۰ از ۱۰ به بهترین محصول تاریخ سینمای جهان تبدیل شد.
برخی سایت‌های ایرانی ابتدا هیجان‌زده این خبر را اعلام کردند و حتی از احتمال ترجمهٔ این سریال به انگلیسی و پخش آن از نتفلیکس سخن گفتند، برخی دیگر هم این اتفاق را نقد کردند (+/+/+/+).
در نهایت پس از مدتی IMDb رتبه‌بندی این سریال را حذف کرد و اکنون در عین این‌که سایت IMDb اعلام میکند چند هزار نفر به سریال رأی داده و دربارهٔ آن نظر داده‌اند، در صفحهٔ اصلی سریال، عبارت «Not Rated» را قرار داده است (+/+).
البته «هجوم ایرانی» معروف‌ترین و بزرگترین حمله به IMDb نیست. چنان‌که دارن مونی در فصل ششم کتاب «مطالعهٔ انتقادی آثار کریستوفر نولان» نقل میکند، بزرگترین حمله به IMDb به رقابت میان طرفداران شوالیهٔ تاریکی (Dark Knight) و پدرخوانده (Godfather) باز می‌گردد (+). بیش از یک دهه قبل، طرفداران این دو محصول وارد رقابتی سهمگین شدند و هر یک گفتند تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند تا محصول دیگر را در IMDb دفن کنند.
برای انجام این کار، هر گروه به فیلم مورد علاقهٔ طرف مقابل امتیاز یک از ده داد و نهایتاً هر دو گروه به هدف خود رسیدند: هر دو فیلم زیر فیلم رستگاری در شاوشنک دفن شدند! به عبارت دیگر، برندهٔ دعوا و رقابت سنگین این دو فیلم، این بود که تاج و تخت از هر دو آن‌ها گرفته شد و رستگاری در شاوشنک جای آن‌ها را گرفت.
با مرور تاریخچهٔ توسعهٔ پلتفرمها به نتیجه می‌رسیم که هر پلتفرمی بعد از گذراندن مراحل اولیهٔ چرخهٔ عمر، با چالش فریبکاری‌ها و تقلب‌های کاربران روبه‌رو می‌شود و یکی از میدان‌های رقابت میان پلتفرمها، توانایی تشخیص تقلب‌هاست.
اگر گوگل توانسته به عنوان موتور جستجوی قدرتمند باقی بماند، یکی از علت‌ها را باید توانایی گوگل در طراحی الگوریتم‌هایی برای مهار متقلبین دانست.
این‌که امروز Friendster بزرگترین شبکه اجتماعی زمان ما نیست و حتی ممکن است شما اسمش را نشنیده باشید، علت‌های متعددی دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها ناتوانی در تشخیص تقلب‌ها و اکانتهای Fake است؛ پدیده‌ای که در زمان خودش به Fakesters شناخته می‌شد (+).
طراحان یک پلتفرم، به محض این‌که از گام‌های اولیهٔ رشد، جان سالم به در بردند، باید به روش‌های تقلب و شکسته‌شدن قواعد پلتفرم فکر کنند و برای آن چاره بیندیشند. وگرنه بعید است بتوانند برای مدت طولانی دوام بیاورند.
البته این رویدادها درس دیگری هم برای کاربران فضای دیجیتال دارد: آن‌چه در پلتفرمها می‌بینیم و می‌خوانیم، لزوماً معتبرترین قضاوت نیست. بلکه قضاوتی است که «گروهی از کاربران» بر اساس انگیزه‌ها و عواملی که آن‌ها را نمی‌شناسیم و نمی‌دانیم، روی آن توافق کرده‌اند.
#سواد دیجیتال #تفکر نقاد #پلتفرمها
پرطرفدارترین اکانتها در هر یک از شبکه های اجتماعی
۲۹ آبان, ۱۴۰۰ | سواد دیجیتال, شبکه های اجتماعیاکسیوس گزارشی از پرطرفدارترین اکانتها در شبکه‌های اجتماعی مختلف ارائه کرده کرده است (+).
بر اساس این گزارش، پرطرفدارترین اکانت در اینستاگرام، خود اکانت اینستاگرام است (با حدود ۴۴۱ میلیون فالوئر) و در فیس‌بوک هم، خود فیس‌بوک پرطرفدارترین اکانت را دارد (با حدود ۱۹۸ میلیون فالوئر).
در اینستاگرام، رونالدو (۳۶۶ میلیون فالوئر) و مسی (۲۸۱ میلیون فالوئر) رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند.
اما نکتهٔ کلیدی گزارش اکسیوس چیز دیگری است. این نشریه گزارش داده که اگر ده نفر اول در پلتفرم‌های مختلف را بررسی کنید، فقط سه نفر در جهان وجود دارند که توانسته‌اند هم‌زمان در لیست برتر دو یا سه شبکه اجتماعی قرار بگیرند (رونالدو، آریانا گرانده و ویل اسمیت).
این نشریه نتیجه می‌گیرد که موفق شدن و پرطرفدار بودن در یک شبکه اجتماعی نمی‌تواند موفق بودن شما در یک شبکه اجتماعی دیگر را تضمین کند. هم‌چنین پیشنهاد میکند در انتخاب شبکه اجتماعی مناسب خودتان، بیش از این‌که به قابلیت‌ها و امکانات آن شبکه‌ها فکر کنید، به این سوال فکر کنید که مخاطبان و گروه‌های مد نظر شما کدام شبکه را انتخاب کرده‌اند.
لیست اکانتهای برتر یوتیوب، اینستاگرام، فیس‌بوک، توییتر و تیک‌تاک را می‌توانید در تصویر زیر ببینید:
همان‌طور که در درس‌های استراتژی محتوا و بازاریابی محتوا گفته‌ایم، برای هر نوع حضور در شبکه‌های اجتماعی و به طور کلی فضای دیجیتال، ابتدا باید به این سوال پاسخ دهید که مخاطبان من چه کسانی هستند و طبیعتاً در ادامه به این فکر کنید که این مخاطبان بیشتر کجا سر می‌زنند و از چه رسانه‌هایی استفاده می‌کنند.
ما در درس پرسونا حدود ۵۰ سوال معرفی کرده‌ایم که به شما کمک می‌کنند پرسونای مخاطب / مشتری خود را بهتر تعریف کنید:
#شبکه های اجتماعی #سواد دیجیتال
روزانه حدود چند ایمیل فرستاده می شود؟
۲۸ مهر, ۱۴۰۰ | تکنولوژی, سواد دیجیتالسایت Statista برآورد میکند که هم‌اکنون روزانه نزدیک به ۳۲۰ میلیارد عدد ایمیل در جهان ارسال می‌شود. این عدد سالانه حدوداً ۴٪ رشد میکند (+). نخستین ایمیل را شخصی به نام ری تاملینسون در سال ۱۹۷۱ ارسال کرد و عمر این ابزار اکنون به نیم قرن رسیده است.
ایمیل مارکتینگ | دیجیتال مارکتینگ
اگر فعالیت ایمیل مارکتینگ انجام می‌دهید، درس زیر را در متمم بخوانید:
چگونه خبرنامه موفق‌تری را داشته باشیم؟