ما آنقدرها هم که فکر میکنیم، فکر نمیکنیم
۱۰ تیر, ۱۴۰۱جملهٔ جالبی منسوب به سنکا وجود دارد که احتمالاً آن را خوانده یا شنیدهاید، چون از مشهورترین جملههای لاتین محسوب میشود (+): «exemplo plus quam ratione vivimus».
این جمله را به شکل تحتاللفظی میشود چنین ترجمه کرد که «ما انسانها زندگی خود را بیشتر بر مثالها بنا میکنیم تا منطق.»
در شرح بیشتر آن میتوان چنین گفت که ما انسانها، وقتی میخواهیم تصمیمی بگیریم، انتخابی انجام دهیم یا رفتاری را بروز دهیم، بیش از این که «با تکیه بر منطق و استدلال و تحلیل» تصمیم بگیریم که که چیزی درست است، به ذهن خود مراجعه میکنیم و از مثالها و نمونههایی که در ذهنمان ثبت شده، الهام میگیریم و بر مبنای همانها عمل میکنیم.
اگر این گزاره را بپذیریم، بسیار مهم است که چه مثالهایی را در ذهن خود انباشته میکنیم. دوستانی که در اطراف ما هستند و رفتارها و تصمیمهایشان را میبینیم، کتابهایی که میخوانیم و فیلمهایی که میبینیم، نمونههایی از منابع مثالها هستند. این را هم باید پذیرفت که جامعهای که در آن زندگی میکنیم، بخش خود در تولید و تکثیر این مثالها نقش بزرگی دارد. نقشی که میتواند مخرب یا سازنده باشد.
ما در درسهای حمایت اجتماعی متمم توضیح دادهایم که نزدیکترین افراد اطراف ما میتوانند به شکلهای مختلفی از ما حمایت کنند و روی زندگی ما تأثیر بگذارند. این تأثیر میتواند از طریق حمایت احساسی، حمایت ابزاری، حمایت اطلاعاتی و کمک به شناخت و ارزیابی خودمان باشد. جملهٔ سنکا، شکل دیگری از تأثیرگذاری را هم به ما یادآوری میکند. شبکهٔ نزدیکان حتی روی شیوهٔ فکر کردن و استدلال ما هم سایه میاندازند و تجربهٔ ما از رفتارهای آنها، گاهی منطق خود ما را کمرنگ میکند و دور میزند.