سوگیری در طراحی | وقتی تفاوتهای نژادی را جدی نمیگیریم
۶ فروردین, ۱۴۰۱کمرنگ شدن کرونا فرصت مناسبی است که به آموختهها و یافتههای این دوران پرچالش فکر کنیم. یکی از اتفاقهای مهم در ایام کرونا مشخص شدن این نکته بود بیتوجهی به تفاوتهای نژادی میتواند اتفاقی مرگبار باشد.
حتماً به خاطر دارید که در مقطعی که ظرفیتهای بیمارستانی پاسخگوی حجم تقاضای بیماران نبود، در سراسر جهان پروتکلهایی تدوین شده بود که بیمارانی را که میزان اکسیژن خونشان از حد مشخصی کمتر بود، برای بستری شدن در اولویت قرار میداد.
به زبان سادهتر، اگر کرونا داشتید و حالتان هم خوب نبود، اما اکسیژن خونتان از عدد مشخصی بیشتر بود، در بسیاری از نقاط جهان از شانس بستری شدن محروم بودید.
بر اساس گزارشی که اکونومیست منتشر کرد، بعداً مشخص شد بسیاری از دستگاههای اندازهگیری اکسیژن خون که با لیزر کار میکردند، روی پوست تیره و پوست روشن عملکرد متفاوتی داشتند (+).
خطای این دستگاهها روی سیاهپوستان سه برابر سفیدپوستان بود. به این معنا که در مورد افراد سفیدپوست صرفاً در ۴٪ موارد ممکن بود اکسیژن خون بیشتر از مقدار واقعی برآورد شود. اما این خطا در سیاهپوستان ۱۲٪ بود.
بنابراین میتوان گفت تعداد قابلتوجهی از سیاهپوستان، در عین اینکه نیاز به بستری شدن داشتند، به خانه بازگشتند و سفیدپوستان به جای آنها بستری شدند.
این پدیده را مصداق سوگیری در طراحی یا Design Bias میدانند.
احتمالاً میتوانید حدس بزنید که با توجه به شکاف عمیقی که در بحثهای مرتبط با نژاد وجود دارد، این پدیده هم به دو شکل کاملاً متفاوت تحلیل میشود. از یک سو میتوان این موضوع را مصداق کامل جان باختن به خاطر نژاد دانست. این یک فکت است که نمیتوان آن را انکار کرد.
از سوی دیگر مخالفان مدعی هستند که چنین نقدی صرفاً امروز و با مرور گذشته قابل طرح است. اگر آزمایشگاهها و مراکز تحقیق و طراحی (از دارو تا مواد غذایی) خطهای مستقل آزمایش بر اساس نژاد راهاندازی کنند، به سوگیری نژادی متهم میشوند.
ممکن است چنین گفته شود که اگر نمونهٔ اولیه به اندازهٔ کافی وسیع و متنوع انتخاب شود، میتوان چنین خطاهایی را زودتر تشخیص داد. اما به خاطر داشته باشید که بسیاری از نژادها، خصوصاً آنهایی که در جوامع سرکوب شده و مورد ستم قرار گرفتهاند، اساساً تمایلی ندارند نژادشان به عنوان یکی از «متغیرهای آزمایش» ثبت و بررسی شود. بگذریم از اینکه محقق هم ترجیح میدهد سراغ این موضوعات چالشبرانگیز نرود و نژاد را به عنوان یکی از متغیرهای مستقل بررسی نکند.
به نظر میرسد ما هنوز در تشخیص مرز مناسب «توجه به تفاوتهای نژادی» و «رها شدن از سوگیریهای نژادی» موفق نبودهایم.