اثر تماشاگر | خلاقیت در طراحی مینیمال جلد کتاب
۲۶ خرداد, ۱۴۰۲معمولاً میگویند از روی جلد دربارهٔ کتاب قضاوت نکنید. حرف کاملاً درستی است. همهٔ ما کتابهای خوبی را میشناسیم که طراحی جلدشان ضعیف بوده و نیز کتابهایی با جلد فریبنده دیدهایم که محتوای درخوری نداشتهاند.
اصرار بر گمراهکننده بودن طراحی جلد گاه آنقدر جدی شده که برخی کتابفروشها در نقاط مختلف جهان، چند روز یا چند هفته در سال، کتابها را در کاغذهای ساده میپیچند و صرفاً نام کتاب را روی بسته ثبت میکنند تا سوگیریهای ناشی از طراحی جلد را از بین ببرند. کاری که به زیبایی و با هوشمندی تمام، Blind Date نامیده میشود (+):
چنین کارهایی به شکل مقطعی زیبا و مفیدند و میتوانند پیشداوریها و سوگیریهای ما را یادآوری کنند. اما بیارتباط بودن «کیفیت طراحی جلد» و «کیفیت محتوا» نباید باعث شود که ما خود را از لذت دیدن جلدهای زیبا محروم کنیم.
به عنوان یک نمونه، طراحی جلد کتاب The Bystander Effect را ببینید:
کترین سندرسون در کتاب خود به بررسی اثر تماشاگر – که زیرمجموعهٔ روانشناسی اجتماعی محسوب میشود – پرداخته است. اثر تماشاگر میگوید وقتی تماشاگران یک رویداد زیاد میشوند، هر یک از تماشاگران مسئولیت کمتری برای «عکسالعمل و اقدام» احساس میکنند. به عنوان مثال، اگر ما هنگام عبور از کوچهای خلوت ببینیم کسی زخمی شده یا بیمار بر روی زمین افتاده، در مقایسه با وقتی که همین فرد را کنار یک میدان شلوغ ببینیم، احتمال بیشتری دارد که به او کمک کنیم.
طراح خلاق جلد کتاب، تمام این ایده را در قالب یک E که بر زمین افتاده، خلاصه کرده و نمایش داده است.
برای آشنایی بیشتر با اثر تماشاگر میتوانید درسی را که در متمم به این بحث اختصاص داده شده بخوانید: