دشمنان خود را با دقت انتخاب کنید
۲۴ خرداد, ۱۴۰۱ژوزف کنراد، نویسندهٔ بزرگ انگلیسی، در رمان «لُرد جیم» خود نگاه جالبی را مطرح میکند. حرف او، با اندکی تغییر در جملهبندی، چنین است:
«میگویند در مورد انسانها بر اساس دوستانشان قضاوت کنید.
من فکر میکنم بررسی دشمنان هر فرد هم میتواند به همان اندازه مفید باشد.»
اگر حرف کنراد را بپذیریم، باید «انتخاب دشمنان» را هم به اندازهٔ «انتخاب دوستان» جدی بگیریم. «انتخاب دشمن» عبارت نادرستی نیست. چون ما با هر تصمیم و رفتار و موضعگیریمان، فرد یا افرادی را که قرار است دشمنمان شوند، آگاهانه انتخاب میکنیم.