معرفی کتاب
آب همیشه برنده است | اهمیت منابع آبی را فراموش نکنیم
۱۸ آذر, ۱۴۰۱ | کتابها چه می‌گویند, محیط زیست«آب همیشه برنده است.»
عبارت Water Always Wins بر جلد کتابی از اریکا گیز نشسته. کتابی که انتشارات دانشگاه شیکاگو در سال ۲۰۲۲ منتشر کرده است. در صفحه‌ٔ تقدیم کتاب چنین می‌خوانیم:
«تقدیم به آب، و هر آن‌چه به آب مربوط است: خواه ماده معدنی باشد و خواه میکروب، خواه سگ آبی و خواه موجودی دوپا.
و تقدیم به کارآگاهان آب: به خاطر کنجکاوی‌شان، چشم‌اندازشان، و تلاش‌شان برای آینده‌ای قابل‌زیستن.»
.
کتاب به نقش تأثیرگذار آب در شکل‌گیری حیات، تمدن انسانی و سرنوشت زمین می‌پردازد. نقشی که به نظر می‌رسد ما به اندازهٔ گذشتگان به آن توجه نداریم. در گذشته متوجه بودند که دوری و نزدیکی از چاه و رودخانه میتواند سرنوشت‌شان را تغییر دهد. اما دسترسی به آب لوله‌کشی و شکل‌گیری ساختارهای شهری باعث شده فراموش کنیم که هم‌چنان «آب» است که مشخص می‌کند «انسان» چه سرنوشتی خواهد داشت و نه برعکس. آب میتواند با غیاب خود ریشهٔ تمدن را بخشکاند یا با سرریز شدن بر سر مردم، تمدنی را در خود غرق کند.
اریکا گیز داستان آب را از نخستین دوره‌های زمین‌شناسی آغاز می‌کند و پس از موجودات تک‌سلولی به سراغ سگ‌های آبی (نخستین مهندسان آب) می‌رود و این مسیر را تا امروز و فردا ادامه می‌دهد.
در تعریف او، کارآگاه‌های آب کسانی هستند که می‌کوشند «ارادهٔ آب» را کشف کنند و ببینند آب چه می‌کند و چه می‌خواهد و برای آینده چه اراده کرده است. او بر این باور است که تنها اگر آب را در همین حد جدی بگیریم و دنبال کنیم، می‌شود تمدن انسان را برای مدت طولانی‌تری حفظ کرد.
او در آخرین صفحات کتاب یادآوری می‌کند که درست است جنگ داخلی سوریه، ریشه‌های متعدد و بسیار پیچیده‌ای داشته است، اما فراموش نکنیم که یکی از ریشه‌ها، کم‌آبی بود: خشک‌ترین وضعیتِ تاریخیِ منطقه‌ای خشک، که سدسازی‌های ترکیه هم آن را خشک‌‌تر کرده بود و دولت هم با سیاست‌های کشاورزی‌های نادرست، اتلاف منابع آبی را تشویق می‌کرد. کاهش محصول‌دهی، تشنه ماندن احشام، و افزایش هزینهٔ پمپاژ آب از چاه‌ها، روستانشینان را به مهاجرت به مناطق شهری سوق داد و شهرهایی که در اثر موج سنگین مهاجران عراقی بعد از فروپاشی عراق و به خاطر سیاست‌‌گذاری‌های ضعیف حاکمیتی در آستانهٔ فروپاشی بودند، ظرفیتی برای تحمل موج‌های جدید جمعیتی نداشتند و در هم ریختند.
اریکا گیز در تمام صفحات کتاب خود، خوانندگان را دعوت می‌کند که آب را جدی‌تر بگیرند. ماده‌ای که دقیقاً به علت حیات‌بخش بودن، نبودنش میتواند عامل ممات و مرگ و نابودی نیز باشد.
دو مطلب زیر در متمم هم به نوعی به این بحث مربوط هستند:
تصمیم‌های دشوار و پیچیده درباره آب
بحران کم آبی در کدام کشورها جدی است؟
کتاب بازاریابی اینترنتی لاکهارت | آموزش‌ها به سمت تخصصی شدن می‌روند
۳ مرداد, ۱۴۰۱ | بازاریابی و فروش, کتابها چه میگویندکتاب بازاریابی اینترنتی لاکهارت یکی از کتابهایی بود که در سال ۲۰۲۰ منتشر شد و بازار هم از آن استقبال کرد. در میان انبوه کتابهایی که طی سال‌های گذشته دربارهٔ بازاریابی اینترنتی منتشر شده‌اند، این کتاب ویژگی جالبی دارد و آن این است که صرفاً برای کسانی که بازسازی و بازآفرینی حمام و آشپزخانه را انجام می‌دهند نوشته شده است.
با مرور کتاب می‌بینید که تقریباً تمام مباحث دیجیتال مارکتینگ در آن مطرح شده‌اند: از تولید محتوا و ویدئو مارکتینگ تا سئو و ایمیل مارکتینگ و حتی کمی از بحث‌های پرسونال برندینگ و مدیریت شهرت.
اما ویژگی کتاب در این است که تقریباً همه‌ی مثال‌ها به صنعت دکوراسیون آشپزخانه و تجهیز و طراحی حمام مربوط هستند.
این کتاب و کتابهای مشابه دیگری که اخیراً به بازار عرضه شده‌اند نشان می‌دهد که دوران تازه‌ای در صنعت نشر و تولید محتوا آغاز شده است: تولیدکنندکان به تدریج از مباحث عمومی فاصله می‌گیرند و به حوزه‌های تخصصی نزدیک می‌شوند. همان چیزی که آن را به عنوان نیچ مارکتینگ می‌شناسیم.
تولید محتوا | دیجیتال مارکتینگ
اگر بحث بازاریابی اینترنتی برایتان جذاب است پیشنهاد می‌کنیم درس‌های زیر را در متمم بخوانید:
بازاریابی محتوا چیست؟ نقشه سفر مشتریارتباطات در شرایط بحران | سه اشتباه رایج که بحران را بحرانی‌تر می‌کنند
۲۲ تیر, ۱۴۰۱ | کتابها چه می‌گویند, مدیریت کسب و کاردر شرایط بحران، سه اشتباه میتواند وضعیت را بدتر کرده و ترمیم شهرت افراد، سازمان‌ها و دولت‌ها را دشوارتر کند (+):
- دست‌اندرکاران آن‌قدر صبر کنند تا دیگران در حرف زدن دربارهٔ بحران از آنها پیشی بگیرند.
- دست‌اندرکاران نقش خود را در وقوع بحران انکار کرده و هیچ سهمی از مسئولیت را بر عهده نگیرند.
- کسانی که افراد سخن‌گو و مدیران بحران، نتوانند ترکیب متناسبی از «منطق» و «احساس» را در پیام‌ها و رفتارهای خود نشان دهند.
ما در یکی از درس‌های متمم، کتابی را با موضوع مدیریت بلایا و فاجعه‌ها (Disaster Management) معرفی کرده و کمی دربارهٔ آن حرف زده‌ایم. آن کتاب تا حدی به این بحث مربوط است:
اصول انسانی مدیریت پس از وقوع فجایع
وقتی انسان‌ها از رده خارج می‌شوند | آرتور سی کلارک
۱۹ تیر, ۱۴۰۱ | کتابها چه میگویندآرتور سی کلارک در سال ۱۹۶۲ مجموعه‌ای از مقاله‌ها و جستارهای خود را با عنوان Profiles of the Future منتشر کرد (جستار چیست؟).
همهٔ آن جستارها در یک ویژگی مشترک بودند: هر یک می‌کوشیدند یکی از سناریوهای محتمل در مورد آیندهٔ انسان را ترسیم و بررسی کنند. کلارک برای هجدهمین جستار این کتاب عنوان جالبی انتخاب کرده است: «از رده خارج شدن انسان‌ها.»
او در جملات پایانی این جستار، به دورانی نه‌چندان دور اشاره می‌کند که مغز ارگانیک (داخل جمجمهٔ ما انسان‌ها) و مغز هوشمند ماشینی در کنار هم قرار می‌گیرند و به یکدیگر کمک می‌کنند (ساده‌ترین مثال آن، وقتی است که راهنمایی‌های نرم‌افزار مسیریاب برای تصمیم‌گیری دربارهٔ انتخاب مسیر به کمک‌مان می‌آید).
کلارک می‌پرسد: این مشارکت و همکاری انسان و ماشین چقدر میتواند ادامه پیدا کند؟ آیا این ترکیب، پایدار و بادوام خواهد بود؟ یا بخش ارگانیکِ این ترکیب [یعنی مغز انسان] به مانعی تبدیل می‌شود که بهتر است آن را کنار بگذاریم؟ اگر در نهایت چنین چیزی روی دهد، که من چنین برداشتی دارم، نباید پشیمان شویم و مطمئناً نباید بترسیم.
وقتی کتاب دویست صفحه‌ای آرتور سی کلارک را می‌خوانیم، به سختی می‌توانیم باور کنیم که بیش از نیم قرن از زمان نگارش آنها گذشته است. دغدغه‌های او، سوال‌هایی است که امروز بیش از هر زمان دیگری در گذشته، معنا پیدا کردهاند. بسیاری از تجربه‌های ذهنی که در آن کتاب مطرح می‌شود، واقعیت‌های عینی زمان ماست (تجربهٔ ذهنی چیست؟).
خود کلارک هم در مقدمه‌ای که ده سال بعد، یعنی در دههٔ هفتاد، برای کتاب نوشته، می‌گوید که «به نظرم آن حرف‌ها امروز معنای بیشتری دارند.» احتمالاً اگر امروز هم زنده بود و برای کتابش مقدمه‌ای می‌نوشت، باز هم این جمله را به کار می‌برد. این نوع کتابها، بیش از هر چیز به ما یادآوری می‌کنند که نباید آثار قدیمی و کلاسیک را نادیده گرفت و صِرفِ توجه به تاریخ انتشار کتاب، نمی‌تواند معیار مناسبی برای انتخاب و مطالعهٔ کتابها باشد.
این نکته‌ای است که در یکی از درس‌های متمم به آن پرداخته‌ایم:
کتاب روانشناسی فضا | روانشناسی و رواندرمانگری برای فضا
۱ دی, ۱۴۰۰ | کتابها چه میگویندبسیاری از ما حداقل نام گرایش‌های متنوع روانشناسی را شنیده‌ایم و برخی از ما در این حوزه دانش بیشتری هم داریم. اما شاید افراد زیادی ندانند که روانشناسی فضا و رواندرمانگری فضا یکی از گرایش‌های روانشناسی است که در سال‌های اخیر مطرح شده و به تدریج در حال گسترش است و حتی کتابهایی هم در این زمینه وجود دارد:
شاید برایتان این سوال مطرح شود که در روانشناسی فضا چه بحث‌هایی مطرح می‌شود.
تنش و استرس در فضا، روش تحقیق‌های روانشناسی در فضا، ناهمگن بودن فرهنگی در تیم‌های فضایی، مدیریت ارتباط میان فضانوردان و تیم پشتیبانی روی زمین، فیزیولوژی فضا، خواب و کم‌خوابی در فضا، تأثیر مأموریت‌های طولانی بر صفات شخصیتی و ویژگی‌های رفتاری، تغییر قدرت شناختی مغز در فضا، تغییر خلق در فضا، انگیزه‌های فضانوردان و انگیزش آنها، رهبری تیم‌های فضایی و طراحی محیط کار در فضا از جمله موضوعاتی هستند که در روانشناسی فضا به آنها پرداخته می‌شود.
چند مطلب پیشنهادی از متمم:
دولت‌ها چگونه خود را تخریب می‌کنند؟ پاسخ اینشتین
۱۶ آذر, ۱۴۰۰ | نقل قولاینتشتین در کتاب «جهانی که من می‌بینم» یا «The World As I See It» مطلبی دارد با عنوان «یادداشت‌هایی دربارهٔ برداشت من از آمریکا».
در آن نوشته نکتهٔ جالبی دربارهٔ قانون‌گذاری‌های ضعیف آمریکا در دهه ۲۰ مطرح کرده و گفته است: حاکمیت متوجه نیست که وقتی قوانینی وضع می‌کند که اجرای آنها امکان‌پذیر نیست به اعتبار خود لطمه می‌زند.
توجه به این اخطار اینشتین به آمریکای ۱۹۲۰ میتواند برای هر دولتی در هر مقطعی از زمان، مفید باشد.
چند پاراگراف دیگر از کتاب جهانی که من می‌بینم را می‌توانید در پاراگراف فارسی متمم بخوانید:
همیشه شلوار بپوشید و ۹۹ نکته دیگر | کتابی درباره دورکاری
۲۰ آبان, ۱۴۰۰ | کتابها چه میگویندبیشتر کسانی که طی دوران کرونا دورکاری کردهاند و تجربه‌ی ویدئوکنفرانس‌های متعدد داشته‌اند، با اشتباهات و بی‌دقتی‌های خود، تجربه‌های تلخ و خاطرات عجیبی را رقم زده‌اند. همین موضوع دستمایه‌ی کوین رایزر (Kevin Rizer) شده تا کتابی را که درباره‌ی دورکاری نوشته چنین نام‌گذاری کند: «همیشه شلوار بپوشید و ۹۹ نکته دیگر برای دورکاری.»
نویسنده در این کتاب نکاتی در مورد مدیریت زمان، مدیریت توجه، مهارت ارتباط آنلاین، اولویت‌بندی کارها و موضوعاتی از این دست را مطرح کرده است (البته بخش بزرگی از مطالب، نسبتاً ساده و پیش پا افتاده‌اند).
مستقل از ایده‌ی خلاقانه‌ی نام‌گذاری کتاب – برای نویسنده‌ای که لحن صمیمی و غیررسمی دارد – نکته‌ی صد و یکمی هم در حاشیه‌ی این کتاب وجود دارد که نباید از چشم‌مان دور بماند.
سال‌هاست که از کتابها به عنوان ابزاری برای برندسازی شخصی و فروش خدمات حرفه‌ای استفاده می‌شود. یعنی مشاوران مدیریت، فعالان کوچینگ، وکلا و روانشناسان، کتاب می‌نویسند تا مشتری با آنها آشنا شود و خدمات دیگرشان را بخرد).
اما در سال‌های اخیر، انتشار کتاب با هدف فروش و بازاریابی کالاهای فیزیکی هم رشد فزاینده‌ای را تجربه کرده است.
درآمد اصلی کوین رایزر از فروش این کتاب نیست. بلکه با مراجعه به سایتش (یا باز کردن لینک‌های معرفی شده در کتاب) می‌بینید که او با شرکت‌ها و مجموعه‌های متعددی همکاری می‌کند و به واسطه‌ی این کتاب، انواع ابزارهای مورد نیاز برای دورکاری را می‌فروشد؛ از میز کار و وب‌کم و دکوراسیون پشت سر، تا میکروفن و هدفون و چراغ و پرینتر (کاری که می‌توان آن را شکلی از همکاری در فروش نامید).
فرصت خوبی است تا دو درس زیر را هم مرور کنید. در یک درس به بررسی مزایا و معایب ویدئوکنفرانس پرداخته‌آیم و در درس دیگر درباره‌ی این موضوع حرف زده‌ایم که چرا انسان‌ها در شبکه‌های اجتماعی و فضای آنلاین کنترل کمتری روی رفتارهایشان دارند. یعنی کارهایی می‌کنند، حرف‌هایی می‌زنند و کامنت‌هایی می‌نویسند که در دیدار رو-در-رو احتمالاً آن کارها را نمی‌کنند و آن حرف‌ها را نمی‌زنند:
مزایا و معایب ویدئوکنفرانس چرا در فضای آنلاین کمتر جلوی خودمان را می‌گیریم؟